Vrouwen in topfuncties: overheid geen voorbeeld

De overheid, het openbaar bestuur en de politiek geven geen goed voorbeeld aan bedrijven als het gaat om het aantal vrouwen in topfuncties. Dat moet veel beter vindt Gerdi Verbeet, voorzitter van de stichting ‘Talent naar de Top.’ Die onderzocht of grote bedrijven zich aan de Wet bestuur en toezicht houden. Daarin wordt een minimum van 30 procent vrouwen in de raden van bestuur en –commissarissen geëist. Dat percentage blijkt na twee jaar op slechts een luttele 10 procent te zitten. Een van de aanbevelingen is om als overheid het goede voorbeeld te geven en ook een wettelijk streefcijfer voor vrouwen in hoge publieke functies in te voeren.

Divers team

‘Practice what you preach,’ verduidelijkt Gerdi Verbeet, ‘het moet in de hele maatschappij zichtbaar zijn dat het voor je bedrijf of organisatie beter is als je een divers team hebt. De overheid en politiek moeten die boodschap niet alleen opleggen aan de grote bedrijven. Ze moeten zelf ook doen wat ze van een ander verlangt.’

Ambtenarenapparaat 

Het Nederlandse ambtenarenapparaat doet het nog niet eens zo slecht. Uit het onderzoek Werken in de Publieke Sector 2015 blijkt dat steeds meer managementposities bij de overheid worden ingenomen door vrouwen. Daarnaast stijgt het aantal vrouwen dat in de publieke sector werkt jaarlijks. Vergeleken met de totale beroepsbevolking werken er meer vrouwen bij de overheid dan gemiddeld. Deze vrouwelijke ambtenaren zijn gemiddeld jonger en vaker hoger opgeleid. In de leeftijdscategorie 30-34 jaar werken er zo'n 60 duizend vrouwen bij de overheid tegen 40 duizend mannelijke. In 2004 werkten er nog in drie sectoren meer vrouwen dan mannen. In 2014 is dat het geval in zes sectoren: vijf binnen het taakveld onderwijs en nu ook bij de Rechterlijke Macht.

Topambtenaren
Die cijfers liggen anders bij het rijk. Bij de Algemene Bestuursdienst (ABD), waar de hoogste ambtenaren werken, ligt het percentage vrouwen op 28 procent. ‘Gemiddeld’, benadrukt Verbeet, ‘bij het ministerie van Economische Zaken is het maar 16 procent.’

Old boys network

'Een van de oorzaken van de teleurstellende cijfers uit de bedrijvenmonitor is dat er bij die grote vennootschappen nog steeds sprake is van een old boys network,’ verklaart Verbeet, ‘men kijkt alleen in eigen kring. Ik heb vrouwen gesproken waarvan u en ik zouden denken dat ze al heel wat commissariaten zouden hebben, maar die hebben er geen een. Er wordt kennelijk niet aan gedacht om ze te vragen. Je moet blijkbaar in een circuit zitten om mee te tellen'. En dat old boys network werkt volgens Verbeet ook belemmerend voor jonge mannen en voor mensen die uit een ander land komen. ‘Eigenlijk voor elke nieuwkomer,’ zegt ze.

Geen vrouwelijke burgemeester

Niet alleen in het bedrijfsleven is er nog altijd een levendige old boys network, ook in de politiek en in het openbaar bestuur is dit het geval, vindt ook Gerdi Verbeet. ‘Het is toch bijzonder dat we maar één vrouwelijke Commissaris van de Koning hebben en dat er bij de steden boven de 150 duizend inwoners geen enkele burgemeester vrouw is.’

Minder lacherig
Toch is Verbeet niet pessimistisch over de toekomst. ‘Het bewustzijn groeit. Ik merk dat er minder lacherig wordt gedaan als ik het thema aanroer. Zeker als je internationaal kijkt. Buitenlandse collega’s van deze bestuurders begrijpen niet dat zo’n vooruitstrevend land toch zo achterloopt. We hebben in Nederland helaas een hele hardnekkige traditie dat vrouwen minder gaan werken of helemaal stoppen als ze een gezin krijgen. En zelfs de vrouwen die dit niet doen hebben last van de verwachting dat ze dit niet doen. Een ‘selffulfilling prophecy’ dat men er al vanuit gaat dat ze wel minder gaan werken,’ verklaart ze.

Vrouwelijke CdK

Volgens Gerdi Verbeet zou de minister van Binnenlandse Zaken ervoor moeten zorgen dat er voldoende vrouwen op de longlist van provincies en gemeenten staan. 'Vrouwen in het openbaar bestuur moeten actief aangemoedigd worden. Ook de Commissaris van de Koning kan een grote rol spelen bij het invullen van burgemeestersposities. En de minister moet bij een nieuwe vacature voor een CdK gewoon zeggen: “Jullie mogen iedereen voorstellen maar het moet wel een vrouw worden deze keer.”  

Positieve discriminatie

Gerdi Verbeet is een groot voorstander van positieve discriminatie, dus? ‘Nou, eigenlijk niet,' legt ze uit, eerder het omgekeerde. De realiteit is dat op dit moment mánnen positief worden gediscrimineerd. Schaf dat nu maar eens af.’