Vertrek Vlaardingse wethouder geen ‘opzetje’

De voorgedragen SP-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen, Arnout Hoekstra (33), stapte half november op als wethouder van de gemeente Vlaardingen vanwege de problematische verhouding tussen college en raad. Hij repte toen niet over zijn aanstaand lijsttrekkerschap. Sommige raadsleden suggereren een politiek spelletje, maar Hoekstra verzekert dat geen sprake was van een ‘opzetje’.

‘Ik had sowieso kunnen opstappen. Niemand had mij tegengehouden. De SP had dan een andere wethouder voorgedragen. Dat willen we alsnog. Ik verwacht namelijk dat het college binnen een paar weken, hoogstens paar maanden, valt. Dan zitten we weer aan formatietafel’, reageert Hoekstra op de suggestie van een teleurgesteld GroenLinks-raadslid dat de SP mogelijk een politiek spelletje heeft gespeeld in Vlaardingen, terwijl politiek “eerlijk en transparant” hoort te zijn. ‘Over die reactie ben ik weer teleurgesteld. GroenLinks is een collegepartij. Na de laatste begrotingsbehandeling trokken zij ook de conclusie dat het experiment met een raadsprogramma niet werkte, alleen wilden ze dat niet openlijk uitspreken, omdat ze bang zijn hun wethouder kwijt te raken. Het is jammer dat zij hun rug niet recht hebben gehouden. Vlaardingen is in crisis. Mijn vertrek is niet zo relevant. Er is geen oppositie. Het college is zijn meerderheid kwijt nu twee raadsleden van de grootste partij uit de fractie zijn gezet.’

Uw aanstaand SP-lijsttrekkerschap voor de Europese verkiezingen speelde dus in het geheel niet mee in uw besluit om op te stappen?
‘De crisis is niet ontstaan door mijn vertrek. Er was een bestuurlijke crisis en daarom ben ik opgestapt. De crisis speelt al sinds de verkiezingen. Afgelopen zomer vond ik al dat het niet goed kon gaan.’

Had u in en rond het debat niet transparanter moeten zijn over dat u lijsttrekker zou worden?
‘Vanochtend is pas de conceptlijst voor de Europese verkiezingen gepubliceerd. Eerst moet het nog door de interne partijdemocratie en pas dan volgt een besluit. Het afdelingsbestuur wist dat ik me kandidaat had gesteld, want je moet daarvoor steun hebben van het afdelingsbestuur of van een x aantal leden. Ik wist nog niet op welke plek ik zou komen. Dat was vertrouwelijk. De fractie is dus uit het college gestapt zonder dat zij wisten dat ik een andere functie zou krijgen. Luister naar je hart, zei ik. Ze hoefden niet verdrietig te zijn dat ik geen wethouder meer ben. Daarom is er wachtgeld. Maar bij andere partijen blijkt dat wel een rol te spelen.’

U zei in NRC dat u in gesprekken met de partijtop al aangaf op zoek te zijn naar iets anders. Was u zonder kandidatuur ook opgestapt?
‘Afgelopen zomer pleegde de grootste collegepartij ONS.Vlaardingen een coup door de SP te willen inwisselen voor Leefbaar Vlaardingen. In de eerste raadsvergadering na onze installatie dienden zij een motie van wantrouwen in. Toen andere partijen het raadsprogramma gingen boycotten, werd mij al duidelijk dat het mis zou gaan. Achteraf had ik er eerder uit kunnen stappen, maar je moet dit soort experimenten ook een kans geven. Dat is nu mislukt, partijen werken elkaar tegen.’

Maar als de fractie niet had besloten dat u moest vertrekken was u niet vertrokken?
‘Mijn vertrek was een gevolg. Als ik alleen lijsttrekker zou worden, zou er een andere SP-wethouder komen. Ik heb het drie kansen gegeven. Eerst was er die motie van wantrouwen, toen kwam het raadsprogramma in plaats van een coalitieakkoord. Een grote minderheid conformeerde zich niet aan dat programma, maar ik wilde het toch een kans geven. En onlangs de begrotingsbehandeling, waar 22 amendementen op werden ingediend, waarvan veel zijn aangenomen, maar uiteindelijk is het alleen vastgesteld door de collegevormende partijen en D66. Alle andere partijen waren tegen. Reden voor SP-fractie om te zeggen: Vlaardingen is onbestuurbaar, er moet een formateur komen die een coalitie gaat vormen. Dat vonden anderen te heftig. We zouden terug naar de tekentafel, maar die motie werd verworpen. De SP vond het onverantwoord en ik bood mijn ontslag aan.’

U zegt in NRC dat het geen feest was om wethouder in Vlaardingen te zijn. Dat gold toch niet voor de hele acht jaar?
‘De eerste twee periodes was het iedere dag een feest. En een raadsprogramma in plaats van een coalitieakkoord kan ook werken, want alle partijen hebben evenveel te zeggen, maar in de praktijk heb je minder groot draagvlak dan met enkel collegepartijen. Die partijen handelen namelijk net zo als partijen die geen wethouder leveren. Het college heeft niks te vertellen, want de raad zit op zijn stoel. Als college mag je een raadsvoorstel sturen, maar geen voorkeur aangeven. Het is volledig aan de raad om besluiten te nemen. Dat klinkt heel mooi, maar werkt hier niet. Het wethouderschap is verkleind tot uitvoerend manager. Het is geen politieke inhoudelijke functie meer. We mogen lintjes doorknippen en op bezoek bij 60-jarige bruidsparen. Als je geen zeggenschap hebt, maar wel alle shit over je heen krijgt, zoals de schuld dat de gemeente minder geld krijgt uit het gemeentefonds, maar wordt teruggefloten als je zelf beleid maakt, is het zonde dat je een wethouder een ton betaalt. De raad komt eens per drie weken bij elkaar. Er zijn 13 fracties op 35 zetels. Daar kun je geen stad mee besturen. Je hebt een college nodig die op hoger niveau richting kan geven. Voor de verkiezingen werden er al geen besluiten meer genomen, dus Vlaardingen wordt al een jaar niet meer bestuurd.’