‘Selectief werven kan nu ook met goede reden’

Gemeenten kunnen ook nu direct werven op leeftijdscategorie. Maar daarvoor moeten ze wel een goede reden hebben. Dit zegt medewerker front office juriste Barbara Bos van het College voor de Rechten van de Mens in reactie op het voornemen van de VNG om het kabinet te vragen om een juridische grondslag voor het werven van jongeren in de strijd tegen de vergrijzing.

Goede reden
De hoofdregel is dat bij de werving en selectie op de arbeidsmarkt leeftijd geen rol mag spelen, tenzij daar een goede reden voor is. Deze goede reden is in 2014 en 2015 door de overheid vastgesteld: werkloosheid onder de groep 18-27 jaar en 50-plus. Die objectieve rechtvaardiging geldt niet meer omdat de arbeidsmarkt is aangetrokken. Maar dat wil niet zeggen dat een gemeente nu dus nooit een bepaalde leeftijdscategorie mag werven, aldus juriste Barbara Bos van het College voor de Rechten van de Mens. Het College heeft als wettelijke taak mogelijke schendingen van mensenrechten te onderzoeken. Bos: ‘Waar bijvoorbeeld direct selecteren op grond van afkomst altijd verboden is, mag een werkgever een goede reden aanvoeren waarom het nodig is om een bepaalde leeftijdscategorie te werven voor de organisatie. Het College toetst echter wel streng, het is immers een uitzondering op de regel dat je niet mag discrimineren.’

Heel lastig
Of een reden de goede is en door de juridische toets komt, hangt af van de omstandigheden, zegt Barbara Bos. ‘Als ik kijk naar de oordelen van het College voor de Rechten van de Mens, dan is het wel heel lastig om die goede reden te vinden. Maar ik sluit niets uit. Als je je personeelsbestand wilt verjongen, dan moet een gemeente bijvoorbeeld aantonen dat de leeftijdsopbouw een probleem is. Dat kan hoor. Je kunt je voorstellen dat er binnen een organisatie binnen vijf jaar zoveel mensen met pensioen gaan, dat ze in grote problemen komt.’

Heel interessant
Gemeentesecretaris van Doetinchem Nicolette van Waart wil graag gericht kunnen werven onder jongeren én ouderen. Doetinchem heeft, net als een aantal andere gemeenten, tot 2026 een generatiepact opgesteld om het personeelsbestand te verjongen. ‘Want we hebben in Doetinchem een redelijk vergrijsd ambtenarenbestand. De gemiddelde leeftijd in 48,5 jaar. Je wilt oudere medewerkers vitaal houden en dus kun je ze een dagje minder laten werken, en het bespaarde geld gebruiken om jongeren in te zetten’, zegt de gemeentesecretaris van de Achterhoekse gemeente.

Goede jongeren
Daarvoor moet de gemeente doelgericht kunnen werven, maar ‘wel gericht op de kwaliteit die je wilt hebben’, aldus de gemeentesecretaris van Doetinchem. ‘De komende jaren stromen er bij ons relatief veel ouderen uit. Met het generatiepact gaan sommigen dus al iets eerder wat minder werken. Je gaat dan, afhankelijk van de functie, specifiek op zoek naar de goede jongeren. Dus ook naar universiteiten, hogescholen en MBO’s. En om ze te interesseren mogen we ook best wat doen aan het imago van het werken bij de overheid.’ Overigens vindt Van Waart dat een gemeente ook specifiek moet kunnen werven onder ‘ouderen’. ‘Ik vind het heel gevaarlijk om in één doelgroep te werven, want je wilt wel dat de samenleving wordt weerspiegeld in je ambtelijke organisatie.’