Raad adviseert negatief over wetsvoorstel topinkomens

De Raad van State brengt een negatief advies uit over de aanpassing van de Wet normering topfunctionarissen. Volgens de RvS is er nog te weinig ervaring met de huidige wet die de topsalarissen van (semi-)ambtenaren in toom moet houden. Ook is er volgens het adviesorgaan veel ruimte voor willekeur bij het huidige voorstel. Onlangs werd duidelijk dat 1 op de 7 topambtenaren nog steeds te veel verdient.

Rimpels glad
Voorheen mochten publieke topfunctionarissen volgens de eerste Wet normering topfunctionarissen (WNT) nog 130 procent van een ministerssalaris verdienen. Dat werd in 2015 verlaagd naar 100 procent met uitbreiding van de wet, de WNT2. Minister Plasterk ging er vanuit dat met de derde aanpassing de laatste rimpels zouden worden glad gestreken. Hij zei hier eerder over: ‘Via het wetsvoorstel Evaluatiewet WNT wordt geregeld dat de administratieve lasten en uitvoeringskosten voor instellingen die onder de WNT vallen, worden verminderd. Voor kleine semipublieke instellingen wordt een volledige vrijstelling mogelijk. Bovendien worden routes voor wetsontwijking de pas afgesneden.’ Het kabinet vindt dat de wet wel degelijk verbeterd wordt met de aanpassingen. 'Mogelijkheden om de Wet normering topinkomens te ontwijken worden beperkt,' is een van de conclusies van de Evaluatiewet die  woensdag aan de Tweede Kamer is aangeboden voor behandeling.

VNG tegen

Overigens heeft de VNG heeft bij herhaling te kennen gegeven geen voorstander van WNT-3 te zijn. 'Het levert veel administratieve druk op, en draagt in onze sector niet bij aan het gestelde doel,' aldus de VNG. Bovendien vindt de VNG dat de Cao een goed ordeningsinstrument vormt. Samen met het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen en andere ketenpartners zal de VNG zich inzetten tegen WNT-3. 'De nadruk zou eerst moeten liggen op het reguleren van topinkomens voor topfunctionarissen. Daarnaast moet een goede kennisoverdracht gestimuleerd worden, zodat de uitvoerbaarheid van de WNT in gemeenten vergroot wordt.'

Effecten onduidelijk
Over deze uitbreiding van de wet wordt nu dus negatief geadviseerd door de Raad van State. De bedoeling van de wet is vooral ook dat meer overheidsmedewerkers een lager maximumloon ontvangen. Maar de Raad van State (RvS) heeft vooralsnog geen vertrouwen in het huidige wetsvoorstel: ‘Uit de evaluatie komt naar voren dat de ervaringen met de WNT beperkt zijn. Daarom zijn de effecten maar in beperkte mate vast te stellen. Om die reden is terughoudendheid geboden bij het doorvoeren van verdere aanscherpingen en uitbreidingen van de reikwijdte van de wet.’

Privaatrechtelijke autonomie

Ook vindt RvS het niet aanvaardbaar dat ook rechtspersonen buiten de (semi-)publieke sector onder de wet vallen. ‘Op die manier wordt de grondslag van de WNT en de daarmee beoogde doelstelling – regulering van de bezoldiging in de publieke en semi-publieke sector – verlaten’, vindt de rechter. ‘Daar komt bij dat ook de zelfstandigheid en het private karakter van instellingen die in de private sector werkzaam zijn, niet in acht wordt genomen. Dit raakt de privaatrechtelijke autonomie en de ondernemersvrijheid. Hierbij moet worden bedacht dat het specifieke karakter van private instellingen ook in internationale en Europese regels is beschermd.’

Uitzondering
Op dit moment is het nog wel zo dat voor consultants, communicatieadviseurs, interim-managers, juristen en andere door de overheid ingehuurde specialisten de WNT beperkt geldt. Alleen als zij binnen 18 maanden zes maanden of meer de functie van een topfunctionaris vervullen. Zo niet, dan is er geen limiet wat betreft hun beloning. Soms gaat het om enkele tonnen per persoon per jaar.