Doetinchem sloopt 3D-schotten

De 3D-portefeuilles jeugd, werk en zorg zijn in Doetinchem nog verdeeld over vier wethouders. Op de ambtelijke werkvloer moeten alle schotten tussen de beleidsterreinen in 2017 zijn verdwenen.

Het was het verkooppraatje van het kabinet bij de decentralisatie in het sociaal domein richting gemeenten: door de drie beleidsvelden tegelijk over te dragen, zullen gemeenten efficiënter, effectiever en dus ook goedkoper kunnen werken. De ruim tien miljard euro die ermee is gemoeid, mag ontschot worden ingezet. Een aparte verantwoording ‘per potje’ richting Den Haag is – tot opluchting van iedereen – niet nodig.

Mooie beloften
Alle mooie beloften ten spijt, komt de gemeente Doetinchem er al vrij snel na de start in januari achter dat met de overheveling van met name de uitvoeringstaken van de Wmo 2015 en de Jeugdwet een bom bureaucratie mee komt. Net als overal hebben buurtcoaches en consulenten de handen meer dan vol aan de administratie van informatiestromen tussen zorgaanbieders en gemeenten. ‘We hebben nu in de jeugdzorg bijvoorbeeld te maken met 35 productcategorieën en in het hele sociaal domein met liefst 124.000 productcodes. Daar wil je dus vanaf’, zegt Wendy van Beek, strategisch adviseur Wmo & Zorg van de Achterhoekse centrumgemeente.

Standaardpakketten
Met de huidige manier van werken is het alsof je de zorgvragende burger in partjes verdeelt. En elke zorgaanbieder neemt daarbij een stukje – zijn te declareren deel – voor rekening. ‘Van Beek. ‘We moeten terug naar de eenvoud.’ In Doetinchem gaat dat ook zo snel als mogelijk gebeuren. Als alles volgens schema loopt, is de gemeente over een jaar verlost van het werken aan de hand van die voorgeschreven standaardpakketten en krijgen zorgvragers maatwerk geleverd.

Het geheim? ‘Integrale inkoop’, zegt de transitiemanager. Vrij vertaald komt het erop neer dat de gemeente met zorgaanbieders andersoortige contracten sluit, waarbij niet het zorgproduct (het aanbod) maar de cliënt (de vraag) centraal staat. ‘De héle cliënt’, benadrukt ze. Om het zo eenvoudig mogelijk te houden, komen er in plaats van de starre indeling in tal van zorgzwaartepakketten twee categorieën cliënten: een groep die met de juiste begeleiding een stap ‘hoger’ te brengen is (ontwikkeling) en een categorie waarvan de zorg­behoefte min of meer stabiel en continu is dan wel achteruit gaat (behoud en voorkomen terugval).

Dagbesteding
Waar de nieuwe aanpak toe kan leiden, licht ze toe met een concreet voorbeeld van een jongeman die bij een zorgboerderij werkte. ‘Op zich was hij daar helemaal blij en gelukkig. Maar door nog eens goed te kijken en door te vragen, bleek dat er meer in die jongen zat. Er is een re-integratietraject op hem gezet, met als resultaat dat hij binnen een half jaar een reguliere, betaalde baan had’, aldus Van Beek. Ze wil er maar mee zeggen dat als je alleen door één bepaalde bril – die van de dagbesteding of van het UWV – naar iemand kijkt en blijft kijken, je nooit een stap verder komt. ‘Iemand met een depressie kan mogelijk het best gebaat zijn bij de structuur die het hebben van werk biedt in plaats van een paar uur dagbesteding.’

Vier bouwstenen
Van Beek: ‘Bij ons gaat de professional met de zorgvrager aan tafel om te bepalen welk resultaat er op het gebied van zelfredzaamheid is te bereiken. We praten dan niet mee over producten, maar over bouwstenen die iemand nodig heeft om op een hoger niveau te komen. Per niveau heb je dan hooguit een stuk of vier bouwstenen’, legt ze uit. Via welk loket de zorgvraag binnenkomt, moet uiteindelijk niet uitmaken. ‘Er zit overlap in, maar het komt niet samen. Iedereen kijkt naar zijn eigen stukje. Je wil kijken naar de hele mens. Wij willen in kaart brengen wat er mogelijk meer uit mensen te halen is en daar de aanpak op afstemmen.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 25 van deze week. (inlog)